Consequentie-onderzoek wijziging berekeningswijze aandachtsgebieden
2023
De werkgroep aandachtsgebieden (met deelnemers van onder andere omgevingsdiensten en bedrijven) heeft verbetervoorstellen gedaan voor het berekenen van aandachtsgebieden. Dit voorstel is door het RIVM beoordeeld en zij zijn gekomen tot een aangepast voorstel voor het berekenen van het gifwolkaandachtsgebied. Dit rapport beschrijft het consequentieonderzoek van de verbetervoorstellen van de werkgroep en die van het RIVM. Het consequentieonderzoek is uitgevoerd op basis van een representatieve steekproef van 30 bedrijven en een drietal buisleidingen. Juni 2023 hebben we het rapport opgeleverd.
Maatregelen binnen aandachtsgebieden BLEVE (spoor) en fakkelbrand (aardgasleiding)
april 2021– januari 2022
Het bevoegd gezag (met name lokaal BG) staat voor de opgave bij nieuwe ontwikkelingen de vraag te beantwoorden of de omgeving en haar burgers voldoende beschermd zijn. Gemeenten, provincies, omgevingsdiensten en de veiligheidsregio’s geven aan dat zij, om een antwoord te kunnen geven op deze vraag, veel behoefte hebben aan meer inzicht in maatregelen die toegepast kunnen worden om bij een incident met gevaarlijke stoffen de omgeving voldoende te kunnen beschermen tegen branden, explosies en gifwolken. Het gaat daarbij zowel om inzicht in het brede palet van maatregelen dat mogelijk is in het gehele aandachtsgebied als ook om de meer specifieke bouwtechnische kennis die noodzakelijk is om een oordeel te geven over de (gelijkwaardigheid van) bouwtechnische maatregelen in het brand- en explosievoorschriftengebied.
Aan de hand van een tweetal door de opdrachtgever aangegeven scenariotypen, te weten een fakkelbrand bij een hogedruk aardgastransportleiding en een BLEVE op het spoor, is getracht aan bovenstaande behoefte te voldoen. Begin 2022 hebben we het rapport opgeleverd.
Maatregelengebieden
januari – april 2021
Veel aandachtsgebieden moeten worden berekend met het rekenprogramma (Safeti-NL). Bij het berekenen van de aandachtsgebieden wordt gebruik gemaakt van de gegevens die in de bestaande QRA staan. Deze wijze van berekenen kan leiden tot een conservatieve berekening waarbij geen rekening is gehouden met omgevingsvariabelen. Ook worden niet alle risico- en effectreducerende maatregelen die ter plaatse zijn genomen in de QRA opgenomen en komen dus niet terug in de omvang van de aandachtsgebieden. Daarnaast zijn in veel gevallen de kansen op bepaalde effecten zeer klein. Wanneer men ergen maatregelen wil nemen om mensen te beschermen tegen de verschillende effecten moet men wel weten wat de kans is dat een incident hier daadwerkelijk optreedt. Daarom is het van belang om zo goed mogelijk te zorgen dat de aandachtsgebieden op maat zijn gemaakt, voordat men aan beschermende maatregelen begint. Op deze manier is beter in zicht waar voor welke scenario's maatregelen getroffen kunnen worden. Naast de wettelijke aandachts- en voorschriftengebieden introduceren wij hier een derde onderscheid: "maatregelengebieden".
Berekenen aandachtsgebieden van alle BRZO (Seveso) en Bevi bedrijven in Nederland
mei 2018 – april 2021
Om externe veiligheid goed te kunnen betrekken in de integrale bestuurlijke afweging, zoals bedoeld in de Omgevingswet, is in 2014 het programma modernisering omgevingsveiligheid (MOV) opgezet. Uit de evaluatie van het bestaande beleid is onder andere geconcludeerd dat begrippen en presentatie die gehanteerd worden bij de berekening van risico’s niet aansluiten op de leefwereld van de ruimtelijke ordening, de bestuurder en de burger. Veel blijft nu verhuld in terminologie zoals invloedsgebied, oriëntatiewaarde en fN curve. Eén van de vernieuwingen is de transitie van de huidige benadering van het groepsrisico naar de systematiek van aandachtsgebieden voor brand, explosie of gifwolk. Aan de Tweede Kamer is toegezegd dat een belangrijk deel van de aandachtsgebieden bij de inwerkingtreding van de Omgevingswet beschikbaar is.
AVIV heeft in samenwerking met Witteveen+Bos twee projecten uitgevoerd in opdracht van het ministerie van I&W waarin we de aandachtsgebieden hebben berekend van alle BRZO bedrijven in Nederland en van de Bevi bedrijven die niet onder het BRZO vallen en geen vaste aandachtsgebieden hebben. Hiervoor hebben we bedacht om de berekeningen met SAFETI-NL te automatiseren. Hierdoor kunnen de aandachtsgebieden van meerdere bedrijven gelijktijdig worden berekend. Dit scheelt tijd, geld en zorgt voor minder risico's voor de planning en het verkrijgen van de juiste invoergegevens. Omdat we één van de weinigen zijn die zowel Safeti-NL als het stappenplan voor het bepalen van aandachtsgebieden heel goed beheersen kunnen we een dergelijk systeem opzetten.
Maatregelen binnen aandachtsgebied hogedruk aardgastransportleidingen
april - oktober 2019
Het kennis- en expertisecentrum externe veiligheid waarin de samenwerkende Gelderse Omgevingsdiensten, de Gelderse Veiligheidsregio’s en de programmaleider van het GUOV participeren heeft samen met Gasunie onder leiding van AVIV een pilot uitgevoerd rondom de uniforme afweging van maatregelen in aandachtsgebieden van aardgastransportleidingen. Op deze manier kan er Gelderland breed een uniforme aanpak voorgesteld worden aan alle gemeenten in de provincie. Met deze pilot is praktische ervaring opgedaan met de nieuwe wetgeving Modernisering Omgevingsveiligheid (MOV) met oog voor de cultuurverandering die de Omgevingswet (OW) vraagt van overheden.
Grondgedachte aandachtsgebieden hogedruk aardgastransportleidingen
In de basis wordt uitgegaan van twee te onderscheiden gebieden of afstanden: het aandachtsgebied en de house burning distance. Het uitgangspunt is het creëren van voldoende ruimtelijke scheiding. Echter het creëren van veel afstand tussen de aardgasleiding en de gebouwen en woningen waar mensen kunnen verblijven is veelal niet mogelijk. Het uitsluiten van risico’s is niet altijd haalbaar en ook niet altijd nodig en/of wenselijk. Daarom hebben we het aandachtsgebied zonemodel ontwikkeld. Dit model is in het rapport uitgewerkt. Voor de beschouwing van risico’s worden in dat zonemodel nog twee gebieden geïntroduceerd: het attentiegebied voor buitenlocaties en mogelijkheden voor de hulpverlening en de PR 10-7 contour om binnen de house burning distance - indien gewenst - aanvullend kansreductie door maatregelen aan de leiding in te zetten voor het al dan niet nog meer beperken van voorschriftengebieden.