2015 Robert Geerts, Reinoud Scheres, Jan Heitink
Eerst vertellen we kort het verhaal waar we vandaan komen met ons huidig beleid dat tot doel heeft de kleine-kans-groot-gevolg risico’s bij ruimtelijke besluiten te beoordelen op hun aanvaardbaarheid. Dan is ook beter te plaatsen wat we de hardnekkige misverstanden moeten noemen over het beheersen van het kleine-kans-groot-gevolg risico. Dat risico bestaat door de aanwezigheid van transportstromen van gevaarlijke stoffen waarmee ongelukken kunnen gebeuren en door bedrijven met gevaarlijke stoffen.
Vervolgens, toegerust met deze inzichten, is het beter te volgen wat het verband is tussen het groepsrisico - zoals we het kleine-kans-groot-gevolg risico in Nederland noemen (in de Angelsaksische literatuur spreekt men van het societal risk) - en het gebruik van ruimtelijke schillen rond of langs de risicobron. Dat verband leggen we uit. Daarna kun je het fijne ervan weer vergeten als je maar onthoudt dat die ruimtelijke schillen een alternatief zijn om hetzelfde doel te dienen dat we met het groepsrisico beogen.
Je kunt pas je politieke besluit, dat het algemene belang dient, aan je burgers uitleggen, als je echt begrijpt hoe het werkt met de schillen waarmee je het groepsrisico niet, weinig of duidelijk merkbaar kunt laten toenemen (en soms kunt laten afnemen). Daarom is het niet overbodig eerst uit te leggen welke politieke keuzen nodig zijn om het schillenmodel goed te laten werken.
Het schillenmodel is niets anders dan vooraf ruimtelijke zoneringen vastleggen langs risicobronnen. Die zijn bedoeld om de omgevingsveiligheid, voor wat betreft het kleine–kans-groot-gevolg risico, inzichtelijker te kunnen beoordelen. Dat is niet nodig voor de risico- en veiligheidsdeskundigen; die zijn gewend om met abstracte grafieken als F,n curves en effectmodellen te werken. Het is voor de wethouders, gemeente-raadsleden, burgemeesters, leden van de Provinciale Staten en gedeputeerden dat het eenvoudige schil-lenmodel inzichtelijk maakt hoe de risicoverantwoordelijkheid kan worden genomen. Welk aantal mensen kun je in zo'n ruimtelijke zonering ofwel veiligheidsschil toestaan zonder dat het groepsrisico hoger wordt dan je, politiek gezien, wenst? Wat maakt het voor verschil voor de rampbestrijding of je in de ene schil iets mogelijk maakt of in de andere schil? Dit zijn vragen die je kunt beantwoorden aan de hand van het schillenmodel.
Het rapport maakt duidelijk hoe het schillenmodel er uit ziet en kan functioneren in de besluitvormingspraktijk.