2018 Rob Geerts en Jan Heitink
Het winnende essay van Rob Geerts en Jan Heitink: De kracht van taal
Jurycommentaar: Vernieuwend en van toegevoegde waarde door het gekozen perspectief. Bovendien in de huidige ‘harde’ tijdperk van data, structuren en cijfers een welkome ‘zachte’ tegenhanger.
Andere woorden, nieuwe begrippen suggereren makkelijk vernieuwing. Maar bij kritischer kijken blijkt dat niet het geval. Er is sprak van subtiele invloed van de woordkeuze op het collectieve en individuele gedrag. Zou het kunnen dat onze vaktaal in het veiligheidsonderzoek onszelf belemmert om vernieuwend voort-gang te boeken in het vergroten van de veiligheid?
Het is momenteel een goed gebruik “veiligheid voorop” als statement te gebruiken in communicatie ook nadat een incident is opgetreden. Het kan een motto zijn voor campagnes, branchebreed of aan de poort: “we werken hier veilig of we werken hier niet”. Nul (ernstige) ongevallen wordt ook wel als te behalen doelstelling geformuleerd. Hier creëren we met onze taal een virtuele wereld en daarmee het risico het zicht op de praktijk te verliezen. Immers een ieder maakt het weleens mee dat er iets per ongeluk of volkomen onverwacht gebeurt. Om Pariès Scott Sagan te citeren: “things that have never happened before happen all the time”.
We creëren met onze taal het beeld van een wereld die 24/7 bekend en gecontroleerd is en waarin weliswaar mensen werken, maar die wel precies handelen volgens in detail voorgeschreven instructies. Dit roept herinneringen op aan het scientific management van Frederick Taylor, waarin improviseren streng verboden is.
We creëren met onze taal een wereld die bol staat van de hints over hoe een mens zou moeten zijn of zich zou moeten gedragen. De eisen zijn zo streng dat een “normaal” mens daaraan niet kan voldoen. Dat het gedrag van de mens dan ook de belangrijkste oorzaak is van incidenten, is op voorhand ingebakken.